Çocuklar bebeklikte anlamsız sesleri kullanarak konuşma seslerini kullanmaya başlarlar ve ardından bu sesler yetişkinler tarafından anlamlandırılır. Daha sonra sözcüklerde, cümlelerde ve konuşmalarda sesleri kullanma şeklinde ilerlerler. Çocukların konuşma seslerini kullanmaları farklı yaşlarda gelişir ve yetişkinlerin kullandığı tüm konuşma seslerini hemen kullanamazlar. Her çocuk bu sesleri farklı zamanlarda öğrenebilir ancak bu seslerin gelişimsel yaşları mevcuttur.
24 aylıkken çocuklar sözcüklerin başında /b, d, h, m, n, p/ sözcüklerin ortasında /b, m, n/ sözcüklerin sonunda /m, p/ seslerini kullanabilirler. 36 aylıkken sözcüklerin başında /f, g, k, t/ ,sözcüklerin ortasında /f, g, k, t, p/,sözcüklerin sonunda /d, g, k, n, t/ seslerini kullanabilir.
4 yaşında sözcüklerin ortasında /d/ ve sonunda /f/ seslerini söyleyebilirler. 5 yaşında çocuklar sözcüklerin başında /ç, c, l, s, ş, j/, ortasında /ç,c,l,s,ş,z/, sözcüklerin sonunda /l, ç, s, ş, r, v, z/ seslerini söyleyebilirler. 6 yaşında ise sözcüklerin başında ve ortasında /r/ ve /v/ seslerini kullanabilirler.
Çocuklar konuşmayı öğrenirken kelimeleri yanlış telaffuz etmeleri yaygın bir durumdur.
- 3 yaşında bir çocuk sözcük sonlarını eksik söyleyebilir. Örneğin; “top” yerine “to” diyebilir.
- 4 yaşında bir çocuk ağzın arkasından gelen sesler ile (k veya g) ön kısmından çıkarılan(t veya d) sesleri değiştirebilir. Örneğin; “kaşık” yerine “daşık”, “karga yerine tarda”, “gaga” yerine “dada”, “kas” yerine “tas”.
- Yine 4 yaşında bir çocuk “f”, “v” veya “s” gibi uzun sesleri kısa sesler (“t” veya “d”) ile değiştirebilir. Örneğin; “sil” yerine “dil, “mutfak” yerine “mutdak”, “sihirbaz” yerine “dihirbaz”, “salıncak" yerine “talıncak” gibi.
- 5 yaşında bir çocuk iki sessiz harfin birlikte söylendiği yerde, birini eksik söyleyebilir. “Şapka” yerine”şaka”, “bardak” yerine “badak” gibi.
- 6 yaşında bir çocuk “r” veya “l” seslerini “y” veya “ğ” sesleriyle değiştirebilir. Örneğin; “limon” yerine “yimon”, “fare” yerine “yaye”, “nar” yerine “nay”, “arı” yerine “ayı” gibi.
Yukarıdaki liste, çocukların konuşmalarında yaptıkları bazı yaygın durumların örneklerini sunmaktadır. Her çocuk farklıdır ve bazı çocuklar için belirli sesleri elde etmek diğerlerinden daha uzun sürebilir.
Çocuğunuzun konuşma ses becerilerinin iletişim becerilerini olumsuz etkilediğinden endişe ediyorsanız, destek almak için bir uzmanla mutlaka görüşün.
Destina Sezgin Küçük
Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı
Luden Özel Keşif Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
